اسم کامل: فاطمه گفتاری
تاریخ تولد: 1343
محل تولد: سنندج
سازمان مصاحبه کننده: مرکز اسناد حقوق بشر ایران
تاریخ مصاحبه: 30 آذر ۱۳۹۰
مصاحبه کننده: مرکز اسناد حقوق بشر ایران
این شهادتنامه بر اساس مصاحبه با خانم فاطمه گفتاری تهیه شده و در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۹۰ توسط فاطمه گفتاری تأیید شده است. شهادتنامه در ۳۰ پاراگراف تنظیم شده است.
نظرات شهود بازتاب دهنده ی دیدگاه های مرکز اسناد حقوق بشر ایران نمی باشد.
پیشینه
۱. اسم من فاطمه گفتاری است. من در سال ۱۳۴۳ در یکی از روستاهای اطراف سنندج متولد شدم و سواد آنچنانی هم ندارم.
۲. فعالیت من در حوزه های سیاسی و زنان به سالهای پایانی دهه ۱۳۷۰ برمیگردد. در آغازین سالهای دهه ۱۳۸۰ با تعدادی از فعالین جنبش زنان فعالیتم را در انجمن زنان آذر مهر بیشتر کردم. در پایان سال ۱۳۸۱ به اتهام اقدام علیه امنیت ملی بازداشت و به مدت ۱۵ روز به بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج منتقل شدم که چند ماه پس از آن نیز در دادگاه به همین اتهام به شش ماه زندان تعلیقی محکوم شدم.
۳. طی این سالها خانوادهام در بسیاری مواقع از سوی نیروهای امنیتی تحت فشار بود و بارها بدون هیچ حکمی به خانه ما هجوم آورده و همسرم را مورد اذیت و آزار قرار میدادند.
بازداشت یاسر گلی
۴. در سال ۱۳۸۵ پسرم یاسر گلی که دبیر اتحادیه دموکراتیک دانشجویان کرد بود توسط نیروهای اداره اطلاعات بازداشت شد و طی مدت بازداشت پسرم و در کمال بی خبری از وضعیت او و نگرانی از اینکه همچون بسیاری دیگر از زندانیان زیر شکنجه بلایی بر سرش نیاورند، شروع کردم به مصاحبه با رسانه های مختلف و در خصوص وضعیت او اطلاع رسانی کردم.
۵. پس از آزاد شدن پسرم از زندان ما همچنان به بهانههای واهی زیر فشار این نیروها بودیم که سرانجام یک بار دیگر در اوایل پاییز سال ۱۳۸۷ و طی بازداشتهای فلهای که در کردستان صورت گرفت، یاسر به همراه تعداد کثیری از فعالین دیگر حوزه ها بازداشت شد و مدت سه ماه را در سلولهای انفرادی اداره اطلاعات سر کرد. طی این مدت بارها خود و دیگر فرزندانم به دلیل اطلاع رسانی در خصوص وضعیت یاسر و دیگر زندانیان عقیدتی مورد هجوم، هتک حرمت و تهدید قرار گرفتیم. در همین مدت همسرم دو بار توسط نیروهای امنیتی بدون هیچ اتهامی بازداشت شد تا شاید بتوانند از این طریق هم بر ما فشار مضاعف وارد آورند و هم یاسر را در زندان وادار به اعترافات اجباری کنند. شوهرم بدون هیچ مدرکی به شش ماه زندان محکوم شد تا از اقدامات وی در خصوص یاسر جلوگیری کنند.
۶. پس از سه ماه که از بازداشت یاسر گذشته بود روزی از زندان به ما زنگ زدند که یاسر به زندان مرکزی منتقل شده است. هنوز مدت زیادی از این ماجرا نگذشته بود که فهمیدیم برادران اطلاعاتی برای ما برنامه های تازهای دارند. سه روز پس از منتقل شدن یاسر به زندان مرکزی از اداره اطلاعات به ما زنگ زدند که باید بیایی و وسایل بچه ات را تحویل بگیری. به مامور پشت تلفن گفتم که شوهرم میآید، ولی باز اصرار کرد که باید خودت بیایی و مساله خاصی نیست. چند بار از آن قسم های الکی نیز خورد و از امام حسین و فاطمه زهرا خرج کرد.
۷. کمی در این خصوص با فرزندم عمار و همسرم مشورت کردم و در نهایت با این تصور که چند سوالی دارند همراه فرزندم عمار بسوی ستاد خبری به راه افتادیم. نزدیک در ستاد خبری ناگهان یک پژو سواری پیچید جلومون و سه نفر از آن پیاده شدند. بسیار ترسیدم، ترسم بابت عمار بود، عمار در ارومیه دانشجو بود و فکر کردم که حالا نوبت او شده و میخواهند او را بازداشت کنند. اما آنها برای بازداشت من آمده بودند. در این حین که پسرم در قبال بازداشت من مقاومت می کرد، وی را با زور به کنار زده و وی را گرفتند و من را با زور سوار ماشین کردند، پسرم بسیار از این واقعه متاثر گشت.
۸. در داخل ماشین گردن من را گرفته بودند. سن و سالی از من گذشته و مثل یک پسر ۲۵ ساله که نیستم. هنوز هم وقتی به آن لحظه فکر میکنم که چه فشاری به من وارد شد، تنم میلرزد. این دولت نتوانست یک احضاریه برای من درب خانه بفرستند که من به اطلاعات احضار شدهام و باید به آنجا بروم. اینطوری بود که من را به اداره اطلاعات بردند و ۱۰ روز در آنجا نگه داشتند.
بازجویی و اداره اطلاعات سنندج
۹. در اداره اطلاعات هیچ زنی را ندیدم. بازجویان من دو نفر بودند ولی اسامی آنها را نمیدانم فقط از زیر چشم بند میتوانستم پاهای آنها را ببینم. بازجوی من خیلی خشن بود.
۱۰. وقتی من وارد اداره اطلاعات شدم من را روی یک چهار پایه نشاندند و یک لیوان آب به من دادند که به زور باید می خوردم. بعد من باید میچرخیدم. آنقدر چرخیده بودم که دل و رودهام داشت بالا میآمد. گفتم چرا با من این کار را میکنید؟ آنها میخواستند که اگر چیزی در دهان یا در تنم باشد بیرون بریزد. به این شکل مورد پذیرایی قرار گرفتم.
۱۱. آنها سه نوع تک سلولی داشتند. تک سلولی من یک اتاق دو متر در یک و نیم متری بود که حتی دستشویی هم نداشت. روز اول من آنجا بودم. در این روز فقط از من عکس گرفتند. روز دوم وارد تک سلولی دوم شدم که دستشویی هم داشت. از روز دوم ساعت ۴ صبح بازجوییها شروع شد. زندانیها را نشان میدادند و میگفتند اینها را میشناسی یا نه؟
۱۲. در زندان شما راحت نیستید حتی اگر بچههای شما هم پیش شما باشند باز خوشحال نیستید. بازجوها واقعا خشن بودند. حبیب الله لطیفی را آورند روبروی من و گفتند این را چطور میشناسی؟ چطور با اینها آشنا شدهای. حبیب را میزدند. او را به دیوار کوبیدند بطوری که سر او خونی شد. من هیچوقت نمیتوانم آن صحنه را فراموش کنم. او واقعا مثل بچه خودم است. او درس خوانده است و دانشگاه رفته است. بازجوها حرفهای خیلی رکیک و زشتی میزدند و واقعا بی ادب بودند. من یک مادر بودم که با من اینطور تا می‌کردند حالا ببینید با آن بچه های بیچاره چه می‌کردند.
۱۳. من وکیل نداشتم. وقتی شما در اداره اطلاعات هستید حق ندارید وکیل داشته باشید. وقتی وارد زندان میشوید بعداً میتوانید وکیل داشته باشید. در زندان به من خیلی ظلم شد. زندان زنان نور کافی نداشت. یک سوراخ کوچک بود و فقط از آنجا می شد نفس کشید. آنجا مرطوب بود و سرد بود و من در زندان رماتیسم گرفتم. الان هم واریس دارم. وقتی راه میروم پاهایم کبود می شود و باید بنشینم.
۱۴. در آنجا فقط من نبودم. ۵۰ زن دیگر هم بودند و بعضی وقتها جمعیت ما به ۶۰ نفر هم میرسید. در اتاق جا نبود و برای خوابیدن باید به یکدیگر تکیه میدادیم. نسبت به زنها خیلی ظلم میشد. اما هیچکدام از هم سلولی های من زندانی سیاسی نبودند. زندانیان سیاسی آنجا فقط من بودم و روناک صفار زاده و هانا عبدی و یک دختر سوریهای به نام عه مشه عه بدوالله.
مشکلات با دادگستری، دادرسی و انتقال به زندان مرکزی سنندج
۱۵. قبل از اینکه من را بازداشت کنند چند بار به شوهرم هشدار داده بودند چون او قبلا هم بازداشت شده بود. به پسرم یاسر هم هشدار داده بودند. وقتی شوهرم را بازداشت کرده بودند من با امجدی رئیس دادگستری[۱] سنندج گلاویز شدم. یقهاش را پاره کردم. چون چند بار پیش او رفته بودم و گفته بود حتما کاری برایمان میکند.
۱۶. وقتی شوهرم را گرفته بودند، یک روز به اتاق امجدی رفتم و گفتم تو به ما قول همکاری داده بودی که این کار و آن کار را برایتان میکنم اما تا حالا هیچ کاری برایمان نکردی و تازه شوهرم را هم گرفتهاید. به من گفت بنشین! او به کردی به من گفت «یک شب به گردم بنشین!» تازه من دو ریالیام افتاد که این چه میگوید. یقهاش را گرفتم و کشیدم. دکمهاش پاره شد. من باید یکی دو کشیده به صورتش میزدم که کبود بشود و برایش درس عبرت بشود، که نشد این کار را بکنم. بعد نگهبان او آمد و با پشت اسلحهاش به گردنم زد بطوری که دستان من ب حس شد و من افتادم. داشتم بلند میشدم که او بلندم کرد و دستانم را از پشت بست بطوریکه سینهام داشت پاره میشد. گفتم چرا این کار را میکنی؟ تو به من بی حرمتی و توهین کرده ای. این توهین ها لایق تو است و نه من. گفت بلایی سرت میآورم که مرغهای آسمتان به حالت گریه کنند. این را که گفت من کمی ترسیدم. نگهبان گفت که بگذارید زندانیش کنیم. او گفت «ولش کنید دارم براش!»
۱۷. بعد من بیرون آمدم و صدایش را هم در نیاوردم. آمدم با یک وکیل صحبت کردم و گفتم که این فرد بی ادب و بی تربیت چنین جسارتی کرده. وکیل به من گفت که اگر الان صدایش را در بیاوری خیلی برایت بد میشود. هم شوهرت را می کشند و هم پسرت را و یک بلایی هم سر خودت در میآورند.
۱۸. ظاهرا جرم من این بود که همراه با مادران صلح، برای تعزیه [عرض تسلیت] به خانواده شهدا میرفتم، از شهدای کومهله گرفته تا دمکرات و تا پژاک، حتی به خانواده پاسداران و سربازانی که کشته میشدند سر میزدیم. در اداره اطلاعات به من میگفتند که تو چرا این کارها را میکنی؟ چرا به انجمن آذر مهر میروی؟ می گفتند تو توهین به مقدسات میکنی؟
۱۹. قبلا در سال ۱۳۸۱ که در زندان بودم یک رنجنامه هم نوشته بودم. البته من خودم که سواد ندارم ولی داده بودم برایم نوشته بودند. مامورین آن رنجنامه را از من گرفته بودند. اینها جرمهای من بود.
۲۰. من را به زندان سنندج بردند. حکم اولیه من ۶ ماه بود. این پرونده من مربوط به سال ۱۳۸۱ بود که به مدت ۵ سال آن را تعلیق کرده بودند. من وکیل گرفتم. اسم وکیل من دکتر نعمت احمدی بود. وی این ۶ ماه را به سه ماه و یک روز تبدیل کرد. بعد از ۴۰ روز با وثیقه ۵۰ میلیونی آزاد شدم. وکیل من همان وکیل یاسر پسرم هم بود.
بازداشت بعدی
۲۱. بعد پرونده دوم من که مربوط به سال ۱۳۸۷ بود شروع شد. حکم اولیه من ۶ ماه حبس بود بعد شد ۱۸ ماه و بعد هم کلاً شد ۲ سال. دکتر احمدی گفت که عفو به من میخورد.
۲۲. حکم را باید جلوی خانه بیاورند که به این حکم باید بازداشت بشویم. به من گفتند چیزی نیست بیا دادگاه فقط باید یک امضاء بکنی. من وقتی وارد دادگاه سنندج شدم و شناسنامهام را که نشان دادم فورا دستبند زدند که ببرند. بازجو [بازپرس] و قاضی من طیاری بود. اما بازجوی اطلاعات را نمیدانم.
۲۳. من با روناک صفار زاده و هانا عبدی در یک زندان بودیم. خیلی آنها را اذیت کردند. روناک دختر بشاشی بود. از یک خانواده سنتی بود. او را خیلی اذیت کرده بودند. اما او خیلی قوی بود و به روی خودش نمیآورد. او دو ماه در تک سلولی بود. او خیلی توضیح نمیداد. ما حق نداشتیم که بنشینیم و با هم حرف بزنیم. فقط موقع نان خوردن میتوانستیم با هم حرف بزنیم چون با هم هم سفره بودیم.
۲۴. اما در دیگر اوقات نمی توانستیم با هم حرف بزنیم چون اینطرف و آنطرف اتاق دوربین گذاشته بودند. وقتی میخواستیم با هم حرف بزنیم فوری میآمدند دنبالمان و میگفتند نباید با هم حرف بزنید. روناک را خیلی کتک زده بودند و میگفتند پدر و مادر و خواهر کوچکت را اینجا میآوریم و اذیتتان میکنیم. او را خیلی زیر فشار گذاشته بودند.
۲۵. او حتی قبل از زندان گوشت هم نمیخورد. کسی که گوشت نمیخورد اعصاب آرامی دارد. وقتی حیوانی را سر ببرند وی ناراحت میشود. وی برای اینکه جان حیوانی را نگیرد، گوشت نمیخورد.
زندان بیجار
۲۶. اول یاسر بازداشت شد. بعد از یک ماه شوهرم بازداشت شد. بعد از فکر میکنم سه ماه و نیم من خودم بازداشت شدم. وقتی من در زندان بودم در سالگرد روزی که یاسر را گرفتند که ۱۸ مهر بود من را به زندان منتقل کردند. ۷ روز اعتصاب خشک کردیم.
۲۷. به من گفتند که آزاد هستم و باید بیرون بروم. من که وارد نگهبانی شدم، دستبند و پابند را آوردند به من زدند و من را در ماشین گذاشتند و من را به زندان بیجار بردند. اصلا به من نگفتند که مرا کجا میبرند. [بعدا متوجه شدم که] در همان شب به خانه امان ریختند که عمار را بگیرند. چون منزل ما ۴ طبقه است او از پشت بام فرار کرده بود. اینها که به خانه ما ریخته بودند این برای من یک شوک بزرگ بود.
۲۸. وقتی من را به بیجار تبعید کردند شوهرم متوجه شده بود. او هر روز جلوی دادگاه و اداره اطلاعات و زندان بود. اگر او نبود ما الان اصلا زنده نبودیم. در زندان بیجار پر از شپش بود. آنجا یک موکت بود و دوتا پتو اصلا نمیشد خوابید. داشتم دیوانه میشدم.
۲۹. من زنگ زدم به شوهرم و او گفت فردا به ملاقات من میآید و بچهها را هم میآورد. وقتی آمد پسر دومم عمار را نیاورده بود و فقط عامر را آورده بود. گقتم عمار کجاست؟ گفت عمار جایش امن است. به خدا او را نگرفته اند.
۳۰. عمار همان شب فرار کرده بود و من تا دو سال و نیم یا سه سال او را ندیدم. پاسپورت و همه مدارک عمار را از خانه برده بودند برای همین عمار در ایران از این شهر به آن شهر به شیراز و اصفهان و تهران می رفت. مدتی آنجا بود و بعد به عراق آمد.
۳۱. یاسر در بافق زندانی بود. خودم در بیجار بودم. پسر دیگرم عمار که اصلا نمیدانستم کجاست. پسر دیگرم عامر هم که بیماری قلبی داشت. شوهرم در خانه تنها بود. چه مادری میتواند این همه فشار را تحمل کند. ما یک خانواده ۵ نفره بودیم و هر کدام یک جا زندانی بودیم.
۳۲. وقتی احسان فتاحیان را اعدام کردند عامر هم در اعتراض به این قساوت در سنندج با چند نفر از دوستانش اعتصاب راه انداخته و تظاهرات کردند. عامر فیلمبرداری میکرد که او را گرفته بودند. من در زندان بودم که گفتند حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی که خیلی خشن هستند او را دستگیر کرده است. تمام دق و دلیهای ما را سر آن بیچاره خالی کرده بودند. آنقدر او را زده بودند که تا چند ماه نمیتوانست راه برود. بعضی چیزها را هم هنوز چون مادرش هستم به ما نگفته تا ما غصه نخوریم.
۳۳. عامر بعد از ۲۰ روز با وثیقه ای که پدرش فراهم کرد آزاد شد. من بعداً عامر را دیدم. او خیلی لاغر شده بود. وقتی او آمد گفت مادر من نمیدانم این همه مدت را چطور در زندان تحمل کرده ای. عامر را برای دادگاه صدا زدند. اول ۶ ماه حکم به اتهام اقدام علیه امنیت ملی به او دادند.
بدرفتاری ماموران اطلاعات
۳۴. یک روز به خانه مادرم داشتم میرفتم چون گفته بود با من کار دارد. خانه آنها در بازار است. از کوچه پس کوچه داشتم میرفتم که دو تا آقا اطلاعاتی با کت و شلوار مشکی آمدند و اینطرف و آنطرف من ایستادند و گفتند باید با ما بیایی. من گفتم خانه مادرم نزدیک است من به آنجا می روم بعد شما هر سوالی که داشته باشید من پاسخگو هستم. او اسلحهاش را در آورد و پشت گردن من گذاشت و گفت بی سر و صدا هر جا که میگوییم باید با ما بیایی. من خیلی ترسیده بودم. من موبایلم را گذاشتم توی کیفم. همینطور در کوچههای تنگ داشتیم میرفتم.
۳۵. در آنجا خانهها را خراب کرده بودند و خاک نرمی داشت. من دو تا مشت خاک برداشتم و به چشم هر دوتایشان پاشیدم و فرار کردم. همینطور که میرفتم پشس سرم را نگاه کردم دیدم پشت سرم است و زد روی سرم. من کمی گیج شدم ولی دوباره فرار کردم. ساعت ۱۱ صبح بود. رفتم وسط خیابان و داد زدم بعد رفتم در یک دکان. در آن محله پدرم را میشناختند. مردم که جمع شدند دیگر آن اطلاعاتیها نیامدند.
خروج از ایران
۳۶. برای یاسر خودم فعالیت کردم و برایش سند گذاشتم و همه کارهایش را کردم که آزاد شود. برای همین اگر اینبار من را میگرفتند می بردند تا یاسر را تحویلشان بدهم. به همین خاطر فراری شدم و برای یک هفته با شوهرم و عامر به منزل برادر کوچکم رفتیم یک هفته آنجا ماندیم و بعد فرار کردیم. من و عامر قاچاقی از ایران خارج شدیم اما شوهرم نه. ما دیگر محاکمه عامر را ندیدیم چون عامر اینجا بود. اما وکیل او، شش ماه حبس او را به یک میلیون پول تبدیل کرد. ما این پول را پرداخت کردیم و سند آن آقا را آزاد کردیم. الان هر پنج تای ما عامر و عمار و یاسر و شوهرم با هم جمع هستیم.
۳۷. توی زندان همیشه غصه این را می خوردم که یک روزی همه ما زیر یک سقف جمع شویم. الان واقعا خوشبختم و لذت خوشبختی را می بینم. اینها فقط به خاطر خانوادهام است. هر کدام از ما یکجا زندان بودیم اما الان شکر خدا همگی زیر یک سقف هستیم. امکانات نداریم اما دور هم جمع هستیم.