۲۳ اسفند ۱۳۹۰
– کشورهای عضو، حرفه ای بودن دکتر احمد شهید را ستایش کردند، بخصوص در سایه ی مشکلات رو به روی ایشان در تنیجه ی عدم وجود مجوز برای سفر به ایران.
– کشورهای عضو، از شمار رو به افزایش اعدام ها در ایران به شدت انتقاد کردند و خواستار تعلیق احکام اعدام شدند.
– سایر کشورها احکام مربوط به کشور های بخصوص را به عنوان فعالیت «سیاسی» شورا مورد سرزنش قرار دادند و اسرار ورزیدند که مرور سالانه ی بین المملی تنها برای پیشنهاد به کشورهای خاص در سازمان ملل مشروعیت دارد.
– نمایندگان ایران، بعضی از کشورهای عضو و نمایندگان سازمان های غیر دولتی از تاثیر منفی تحریم ها بر حقوق بشر ابراز نگرانی کردند. دکتر شهید می گوید پاره ای موارد با گفتگو با ایران بهتر مورد بررسی قرار می گرفتند، در میان آن ها تاثیر تحیم های خارجی است.
ژنو- در دوشنبه ۲۲ اسفند ماه دکتر احمد شهید – گزارشگر ویژه ی سازمان ملل برای وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران – جدیدترین گزارش خود را تقدیم نوزدهمین نشست شورای حقوق بشر در ژنو سوئیس کرد. گزارش کامل دکتر شهید (به زبان انگلیسی) را می توان در اینجا خواند. و تحلیل کوتاه و سریع مرکز اسناد حقوق بشر ایران درباره ی این گزارش نیز در اینجا منتشر شده است.
در گفتگو با دکتر شهید، کشورهای عضو و سازمان های غیر دولتی شرکت کننده در جلسه، من جمله مکزیک، ژاپن و سوئیس از حرفه ای بودن گزارش دکتر احمد شهید با وجود مشکلات فراوان به دلیل عدم امکان سفر ایشان به جمهوری اسلامی ایران در دوره ی تنظیم گزارش ستایش به عمل آوردند.
نگرانی بسیار بیان شده توسط کشورهای عضو در گفتگو با دکتر شهید، مربوط به رشد تعداد اعدام ها در جمهوری اسلامی و استفادهی بی رویه و تبعیض آمیز از مجازات اعدام بود. اسپانیا بخصوص به تلاش های جهانی خود برای پایان دادن به مجازات اعدام اشاره کرد و خواستار تعلیق این مجازات در ایران شد. مورد کشیش ندرخانی، کشیشی که به دلیل گرویدن به دین مسیح محکوم به اعدام شده است و اتهامات مربوط به عبادات او، به عنوان استفاده ی بی تناسب از اعدام و آزار اقلیت دینی، از سوی کشور های متعدد محکوم گردید.
در عین حال که تعدادی از کشور ها به درستی اشاره کردند که حذف مراجع مربوط به سنگسار و اعدام افراد زیر سن قانونی در قانون جدید مجازات اسلامی به معنای برچیده شدن این مجازات ها نیستند، کشورهای دیگر پیش هناد کردند از ایران برای حذف این مجازات ها از قوانینش قدردانی شمرده شده ای به عمل آید. مرکز اسناد حقوق بشر یادآور می شود که اگرچه مراجع مشخص به سنگسار و اعدام نوجوانان از قوانین اخیرا تصویب شده ی مجازات اسلامی حذف شده اند، قاضی همچنان می تواند با نظر به قوانین نوشته شده و اختیارات خود در شریعت اسلامی برای زنا مجازات سنگسار و برای نوجوانان اعدام تایین کند.
علاوه بر نگرانی ها درباره ی استفاده از مجازات اعدام، کشورهای عضو ابتدا نگرانی های خود را نسبت به رفتار با اقلیت های قومی و مذهبی در ایران، من جمله موارد گزارش دکتر شهید درباره ی آزار اقلیت دینی بهایی و اقلیت قومی کرد در ایران بیان کردند. نگرانی ها دربارهی محدودیت های روزافزون بر اینترنت در ایران (اتریش)، کمبود زنان در قوه ی قضاییه ی ایران (سوئد) و ادامه ی بازداشت رهبران مخالف سیاسی در ایران (انگلستان) نیز مطرح شدند.
در حالی که بسیاری از کشور ها از گزارش دکتر شهید حمایت کردند و برای تمدید حکم ایشان ابراز تمایل کردند، کشورهایی دیگر از جمله پاکستان، سریلانکا و زیمبابوه ایراد احکام مربوط به کشور های بخصوص را با عنوان «سیاسی شدن» فعالیت شورا رد کردند و درباره ی این که آیا چنین اعمالی منجر به بهبود شرایط حقوق بشر در منطقه می شود یا خیر ابراز تردید کردند. سوریه – که شرایط حقوق بشری خودش موضوع گفتگوهای شدید در این جلسه ی شورای حقوق بشر بود – این حکم را به عنوان «قدرتنمایی» قدرت های بزرگ مردود شمرد و خواستار پایان یافتن آن شد.
بسیاری از کشورها تاکید کردند که مرور دوره ای بین المللی همچنان تنها ورش مشروع طرح پیشنهادات از طریق ساختار سازمان ملل است. ونزوئلا بیان کرد که در پی مرور دوره ای بین المللی اخیر، جمهوری اسلامی ۱۲۳ مورد از پیشنهادات از سوی کشورهای دیگر را پذیرفته است، اما بریتانیا اشاره کرد که ایران این پیشنهادات را به عمل نگذاشته است. در ادامه برزیل یادآور شد که تنها یک سال پیش کشورهای عضو حکم دکتر شهید را مجاز اعلام کردند و در نتیجه، این مقام را مفید شمرد.
کشورهای عضو من جمله جمهوری چک از بی میلی نشان داده شده به وسیله ی جمهوری اسلامی برای همکاری با سازمان ملل و همراهی با مکانیزم های این سازمان ابراز نگرانی کرد و خواستار جزئیات بیشتر درباره ی پاسخگویی جمهوری اسلای ایران نسبت به دکتر شهید و دفتر وی شدند. کشورهای بسیاری من جمله آلمان خواست خود مبنی بر این که ایران به دکتر شهید اجازه ی سفر به ایران بدهد را تکرار کردند.
نکته ی دیگری که از سوی نماینده ی ایران و اکوادور بیان شد، مربوط به روش تنظیم گزارش از سوی دکتر شهید بود و بر این که گزارش باید بر روی تاثیر تحریم ها بر شرایط حقوق بشری در ایران تمرکز داشته باشد تاکید کردند. در پاسخ، دکتر شهید اشاره کرد که او علاقه ی زیادی به جمع آوری اطلاعات درباره ی تاثیر تحریم ها داشته است اما تعدادی از موارد نیازمند همکاری ایران بوده و آزمایش تاثیرات تحریم ها یکی از آن موارد بوده است.
در جریان گفتگوها تعدادی از کشورها تلاش کردند متوجه شوند که آیا فعالیت های آنها که خارج از سازمان ملل بر روی ایران انجام گرفته است تاثیر داشته اند یا خیر. بخصوص آلمان از دکتر شهید درباره ی نظر مردم ایران نسبت به تحریم های اتحادیه ی اروپا علیه ایران پرسید. آلمان همچنان از دکتر شهید پرسید که کدام استان ایران بیش از دیگران مورد نقض حقوق بشر قرار دارد – سوالی که ممکن است به درخواست گروهی از سازمان های غیر دولتی از اتحادیه ی اروپا برای افزایش تنوع جغرافیایی برای تحریم مقامات جمهوری اسلامی ریشه داشته باشد.
در پاسخ به سوالات و نظرات کشورهای عضو، نماینده ی ایران – محمد جواد لاریجانی رییس شورای حقوق بشر قوه ی قضاییه ایران – بر روی سوال های مربوط به مورد کشیش یوسف ندرخانی تمرکز کرد. لاریجانی بیان کرد که ندرخانی به جرایمی دیگر بجز کفر محکوم شده است و ادعا کرد که از زمان شکل گیری جمهوری اسلامی هیچ کس برای تغییر مذهب از اسلام به مذهب دیگر اعدام یا «مورد پی گرد» قرار نگرفته است. مرکز اسناد حقوق بشر ایران یادآور می شود که ذخیره ی شهادت های دسته اول این سازمان و مدارک رفتار با «از دین برگشتگان» از سوی جمهوری اسلامی با ادعای لاریجانی به شدت مغایرت دارد.
برای اطلاع بیشتر از مسائل مطرح شده در گزارش دکتر شهید و کشورهای عضو در نوزدهمین شورای حقوق بشر سازمان ملل به موارد زیر توجه کنید:
آزار بهاییان در ایران
جنایت علیه بشریت: حمله جمهوری اسلامی به بهاییان ایران
دیانتی ممنوع: آزار و تعقیب بهاییان در ایران
جامعه‌ای در تنگنا: شرح مشقّات بهاییان شیراز
نقض حقوق بشر کردها در ایران
خاطرات تسخیر کننده: اعدام کردها توسط جمهوری اسلامی در سال ۱۳۵۸
نقض حقوق بشر از دین برگشتگان
برای اطلاعات بیشتر با مدیر اجرایی خانم گیسو نیا تماس بگیرید
مرکز اسناد حقوق بشر ایران
تلفن: ۲۰۳۷۷۲۲۸۱ داخلی ۲۱۵
ایمیل: GNia@iranhrdc.org