(۲۲ خرداد ۱۳۹۱) – منابع نزدیک به مرکز اسناد حقوق بشر ایران جزئیات مرگ زندانی سیاسی کرد مهدی زالیه در ۱۵ خرداد ۱۳۹۱ در اثر عوارض عدم درمان را تشریح کردند. زالیه – 41 سال، اهل سنندج – قبل از مرگش ۲۰ سال را در زندانهای مهاباد، ارومیه، و رجایی شهر بطوریکه در هیچیک از این زندانها از وی مراقبتهای پزشکی به عمل نیامده بود گذرانده بود.
بر اساس منبعی که مرکز اسناد حقوق بشر ایران با وی مصاحبه کرده است، زالیه در بهار سال ۱۳۷۱ توسط نیروهای امنیتی در سردشت واقع در استان آذربایجان غربی دستگیر شده بود. در پی بازداشت وی، او به مدت ۶ ماه در بازداشتگاههای مهاباد و ارومیه مورد بازجویی قرار گرفته بود. در طول این مدت وی در سلولهای انفرادی این بازداشتگاهها نگاه داشته شده بود و از هرگونه تماس تلفنی و ملاقات با خانواده اش محروم بوده است. خانواده وی بعد از ۶ ماه پیگیری و مراجعه به نهادهای قضایی و امنیتی در شهر ارومیه و مهاباد عاقبت بعد از ۶ ماه توانستند برای چند دقیقه در پشت کابین در زندان مهاباد وی را ملاقات نمایند.
بعد از انتقال وی به زندان مهاباد، زالیه برای دو سال در زندان مهاباد نگاه داشته شد. در طول این مدت وی به دستور دادستان مهاباد از حق ملاقات و تماس تلفنی با خانواده در زندان هم محروم بوده است. بعد از دو سال حبس در زندان مهابا د، زالیه به اتهام محاربه از طریق عضویت در حزب کومهله (سازمان انقلابی زحمتکشان کردستان ایران) به اعدام محکوم شد. حکم اعدام وی توسط قاضی جلیل زاده، رئیس شعبه یک دادگاه انقلاب مهاباد صادر شده بود. زالیه از حق داشتن وکیل اختیاری محروم بوده و تنها دادگاه برای وی یک وکیل تسخیری تعیین کرده بوده است. حکم اعدام زالیه در دیوان عالی کشور به ۳۰ سال زندان کاهش پیدا کرد.
در پی محکوم شده وی، زالیه به زندان مرکزی ارومیه انتقال پیدا کرد. وی تا سال ۱۳۸۶ در زندان ارومیه بود و پس از آن به دلایل نامشخصی وی را به زندان رجایی شهر منتقل کردند. خانواده وی از انتقال وی به زندان رجایی شهر – که حدود ۴۰۰ کیلومتر از سنندج فاصله دارد و این فاصله به مراتب دورتر از ارومیه است – مطلع نشدند.
قبل از زندانی شدن وی، زالیه به دلیل جراحات به جای مانده از جنگ ایران و عراق دچار بیماری تنفسی و گوارشی بوده است که این بیماریها تا زمان مرگ وی ادامه داشته است. با وجود نیاز به رسیدگی پزشکی در مدت نگهداری در زندانهای مهاباد، ارومیه و رجایی شهر کرج تا مدت کوتاهی قبل از مرگش مورد بی توجهی و عدم رسیدگی پزشکی قرار گرفته بوده است.
زالیه در ۳ خرداد ۱۳۹۱ به دلیل نارسایی ریوی به بهداری زندان رجایی شهر منتقل شد. به دلیل وضعیت حاد زالیه، مسئولان بهداری زندان وی را به بیمارستان شهید رجایی کرج منتقل کردند. خانواده‌ی وی بعد از مراجعه از سنندج به زندان رجایی شهر کرج و دادگاه این شهر برای گرفتن اجازه ملاقات با وی، به دلیل مخالفت مسئولان زندان و دادستان کرج، موفق به دیدار و ملاقات با عزیز خود در بیمارستان نشدند و نهایتاً به سنندج بازگشتند.
مدتی بعد، در سه شنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۱ یکی از همبندیهای زالیه خانواده وی را از مرگ او در شب قبل مطلع ساختند. خانواده وی به پزشکی قانونی شهر کرج برای تحویل گرفتن جنازه وی مراجعه کردند که در روز چهارشنبه ۱۷ خرداد ماه، پزشکی قانون دلیل مرگ را از کار افتادن کبد و کلیه‌ها و بیماری هپاتیت اعلام کرد.
از زمان مرگ زالیه، وزارت اطلاعات خانواده وی را تحت فشار قرار داده است تا برای وی مراسم ترحیم برگزار نکنند.
مرگ زالیه در پی مرگ منصور رادپور، دیگر زندانی سیاسی زندان رجایی شهر که به دلیل عدم درمان در روز دوشنبه ۱ خرداد ۱۳۹۱ فوت کرده بود اتفاق میافتد.