سانسور تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری توسط مقامات جمهوری اسلامی ایران

یکی از صحنه های سانسور شده مستند دوم روحانی

مطابق بند ۶۵ قانون انتخابات جمهوری اسلامی ایران به تمام نامزدها برای پخش دو مستند سی دقیقه ای در صدا و سیما جمهوری اسلامی فرصت داده شد. دو نسخه از مستند دوم روحانی در وب سایت یوتوپ در دسترس است. یکی از این دو مستند توسط تهیه کننده منتشر شده و دیگری که آرم شبکه یک صدا و سیما جمهوری اسلامی را داراست، از این شبکه پخش شد. عدم تطابق این دو گواهی می دهد که پنج بخش از مستند اولیه در نسخه صدا سیما حذف شده اند. 

۱.    دو دقیقه و ده ثانیه در ابتدای نسخه اولیه حذف شده، که این تصاویر حذف شده مربوط به دو تجمع حامیان روحانی است. یکی از آن ها در فضای باز تصویر برداری شده که در آن سرود یار دبستانی را خوانده می شود. یار دبستانی، سرودی انقلابی است که در تجمعات دوران انقلاب ۱۳۵۷ خوانده می شد و در اعتراضات پس از خرداد ۱۳۸۸ نیز به عنوان سرودی اعتراضی مجددا احیا شد. در تجمع دیگر که در فضای بسته برگزار شد، روحانی گفت که بعد از مشورت با علی اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی(رییس جمهورین پیشین) نامزد شده است. 

در این رقابت تجمعاتی که در آن شرکت کنندگان در حمایت از میرحسین موسوی و مهدی کروبی، نامزد های اصلاح طلب انتخابات خرداد ۱۳۸۸ که از بهمن ۱۳۹۰ بدون هیچ اتهامی در حصر خانگی هستند، شعار می دادند سرکوب شدند اما سانسور این تصاویر نشان داد که حساسیت صدا و سیما جمهوری اسلامی شامل محمد خاتمی نیز شده است. با وجود اینکه هیچگاه دستور رسمی علیه وی صادر نگشته است. 

۲.    نزدیک به یک دقیقه و نیم از صحنه هایی که در آن چهار شخص رهبری روحانی را ستایش می کنند در نسخه صدا و سیما حذف شده است (از ۳:۳۵ تا ۴:۳۵). این تصاویر شامل سخنانی از محمدرضا صادق، مشاور هاشمی رفسنجانی است که در آن به شباهت های روحانی و هاشمی رفسنجانی پرداخته است و در ادامه هاشمی رفسنجانی، روحانی را به عنوان فرد مهمی در دولت خویش ارج می نهد و اضافه می کند اندک کسانی قدر او را می دانند. سپس حجت الاسلام دعایی، عضو سابق مجلس شورای اسلامی، از چهره های نزدیک به محافظه کاران و مدیر مسئول روزنامه اطلاعات که به مجمع روحانیون مبارز (مجمع سیاسی که کروبی و خاتمی به همراه اصلاح طلبان دیگری در آن عضوند) نیز پیوسته است و در سال های اخیر از شخصیت ها و سیاست های اصلاح طلبان و میانه رو ها حمایت می کند،  از روحانی تمجید کرد. در ادامه اسحاق جهان گیری دیگر عضو سابق مجلس، استاندار اصفهان در دولت هاشمی و وزیر صنا یع و معادن دولت خاتمی و رئیس احتمالی کمپین منحل شده هاشمی رفسنجانی در سال جاری؛ ابراز می دارد که انتخاب روحاتی گامی به سوی میانه روی در سیاست و مدریت کارآمد است. 

تمام این چهار شخص که تصاویرشان حذف شده بود، با نیروهای سیاسی حامی روحانی در ارتباط بودند. هاشمی رفسنجانی شخصا به دنبال رقابت در این انتخابات بود که نامزدی وی توسط شورای نگهبان جمهوری اسلامی ایران رد شد. این شورا مسئول بررسی نامزدها در کلیه انتخابات ایران است. 

۳.    بیست ثانیه از سخنان خاتمی که در آن وی از فواید حضور روحانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی در دوران ریاست جمهوری خود سخن گفت (۱۷:۵۵ – 18:16) نیز حذف شده است. 

۴.    سی ثانیه ای که خاتمی در آن از تمام شهروندان تقاضا می کند به روحانی رای بدهند و ابراز امیدواری می کند که با موجی که در حمایت از وی به راه می افتد نتیجه انتخابات تغییر نکند، حذف شده است (۲۱:۳۴-۲۲۰۷). نتیجتا کلیه صحنه های خاتمی در مستند پخش شده توسط صدا و سیما حذف گشته است. 

۵.    هفت دقیقه آخر سانسور شده است (۲۲:۰۷ – 29:18). تصاویر سانسور شده مردمی را در تجمعات نشان می دهد که علائم پیروزی نمایش می دهند، نشان متدوالی که در دوران انقلاب سال ۱۳۵۷ و اعتراضات بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸ رواج داشت؛ و رنگ بنفش که رنگ ستاد روحانی است را استفاده می کنند. روحانی ادامه می دهد دولت وی کفییت زندگی تمام قومیت ها را تامین می کند و می افزاید که اقلیت ها باید زبان خود را  تحصیل کنند. این یکی از درخواست های اصلی اقلیت ها و احذاب سیاسی است. نسخه اصلی رقص سنتی کردها را به تصویر می کشد و همزمان روحانی بیان می دارد که مناطق کرد نشین ایران به اشتغال زایی نیاز دارند و او با حمایت از صنعت گردشگری منطقه اشتغال ایجاد می کند. در ادامه روحانی با یک خلبان صحبت می کند. آنها در مورد هواپیمایی که خلبان سکاندار آن است گفت و کو می کنند و ناکیید می کنند که هواپیما قدیمی است و ابراز امیدواری می کنند که در صورت پیروزی روحانی تحریم ها برداشته می شوند و جمهوری اسلامی می تواند هواپیما های بهتری تهیه کند. 

نسخه اصلی در ادامه زن میانسالی را نشان می دهد که برای روحانی آرزوی پیروزی دارد. او با گریه از روحانی می خواهد تا اشتغال ایجاد کند و آرای آنان را پاس دارد. سپس روحانی را در شیراز نشان می دهد که می گوید دولت قیم مردم نیست و دولت می داند که جوانان آزادی می خواهند. روحانی تاکیید می کند که بانوان ایرانی عفیف هستند و دولت نباید آنان را آزار دهد. حضار شعار می دهند “زندانی سیاسی آزاد باید گردد” و روحانی پاسخ می دهد او با اجماع بزرگان نظام فضای امنیتی را عوض می کند. فیلم با تقاضای روحانی از حامیانش مبنی بر آنکه هر یک از آنان ده تن دیگر را به رای دادن دعوت کنند پایان می یابد. 

صحنه های محذوف با  مصاحبه های طولانی تر (نسبت به نسخه اصلی) با شهروندان حامی روحانی و صحنه هایی از فرمانده ارشد، حسن فیروز آبادی، ریاست ستاد مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و همچنین علی ترکان، وزیر دفاع سابق و نهایتا تصاویری از مستند اول روحانی پر شده اند. 

سانسور مستند ستاد روحانی  ناقص تعهدات بین المللی جمهوری اسلامی و محتملا قانون اساسی جمهوری اسلامی است. بند ۱۹ میثاق بین‎المللی حقوق مدنی و سیاسی که جمهوری اسلامی به آن پیوسته “حق‌ آزادی‌ بیان. این‌ حق‌ شامل‌ آزادی‌ تفحص‌ و تحصیل‌ و اشاعه‌ اطلاعات‌ و افکار از هر قبیل‌ بدون‌ توجه‌ به‌ سر حدات‌ خواه‌ شفاهاً یا به‌ صورت‌ نوشته‌ یا چاپ‌ یا به‌ صورت‌ هنری‌ یا بهر وسیله‌ دیگر بانتخاب‌ خود می‌باشد” را پاس می دارد. 

همان طور که صدا و سیمای دولتی جمهوری اسلامی ایران سخنان سیاسی داخلی را سانسور می کند وب سایت های فارسی زبان متعددی در خارج از کشور که منتقد جمهوری اسلامی هستند توسط گروه ی که به “جهاد گمنام مجازی” معروفند هک شده اند و کارکنان بسیاری از خبرگذاری بی. بی. سی فارسی از افزایش فشارها بر خانوادهایشان در ایران خبر دادند. 

بند ۶۵ قانون انتخابات جمهوری اسلامی ایران مسئولیت “ترتیب و تنظیم برنامه” در صدا سیما را بر عهده کمیسیون بررسی تبلیغات گذاشته است. مفهوم “ترتیب و تنظیم برنامه” واضح نیست. اصل ۲۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آزادی بیان در رسانه ها را پاس می دارد و اصل ۱۷۵ بیان می دارد “آزادی‏ بیان‏ و نشر افکار با رعایت‏ موازین‏ اسلامی‏ و مصالح‏ کشور باید تأمین‏ گردد.” هیچ منبعی اعلام نکرده است که یازده دقیقه و سی ثانیه محذوف از مستند دوم روحانی به چه صورت “موازین‏ اسلامی”‏ و یا “مصالح‏ کشور” را خدشه دار کرده است. 

نسخه انتشاری سانسور شده مستند دوم روحانی. نسخه اصلی آن نیز قابل دسترس می باشد.