همهی آنچه که نیاز است بدانید: تحلیلی اجمالی از یافته های گزارش سازمان ملل متحد دکتر احمد شهید
* متن انگلیسی تحلیل اجمالی مرکز اسناد حقوق بشر ایران در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۹۱ منتشر شد.
در تاریخ پنج شنبه، ۲۰ مهر ۱۳۹۱، گزارش دکتر احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران به مجمع عمومی سازمان ملل برای عموم مردم منتشر شد. گزارش ۲۳ صفحه ای را از اینجا بخوانید.
۱. گزارشگر ویژه کیست؟
دکتر احمد شهید توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۱۳۹۰ به عنوان یک فرد بی طرف برای بررسی موارد نقض حقوق بشر در ایران و نوشتن گزارشی رسمی بر اساس این یافته ها انتخاب شده است. پیش از دکتر شهید نیز نمایندگان و گزارشگران ویژه ای در باره ی ایران، با مسئولیتهای تخصصی تر، بوده اند. (تاریخچه ای از نمایندگان و گزارشگران ویژه سازمان ملل متحد در ایران). در فروردین ماه ۱۳۹۱، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد به قطعنامه تمدید مسئولیت دکتر شهید برای یک سال دیگر رأی مثبت دادند.
۲. محتوای گزارش چیست؟
آخرین گزارش در مورد آنچه دکتر شهید در مورد طیف وسیعی از موضوعات از جمله مجازات اعدام، برخورد با مدافعان حقوق بشر، حقوق کودک، تبعیض قومی و مذهبی، استقلال مشاغل قضایی و تجدید نظر در قانون مجازات اسلامی بحث می کند. گزارش با توصیه های دکتر شهید برای آنچه که می تواند برای رسیدگی به موارد نقض ها و خشونت های مستند شده در گزارش انجام شود، به پایان می رسد. گزارش بیشتر بر مسائل پس از انتخابات ریاست جمهوری خرداد ۱۳۸۸ ایران تمرکز دارد.
۳. چرا این گزارش اهمیت دارد؟
گزارش او به توصیف الگوهای نقض حقوق بشر در ایران می پردازد و نتیجه می گیرد که این موارد نقض ماهیت سیستماتیک دارند. مجمع عمومی سازمان ملل متحد از یافته های گزارشگر ویژه در گزارش و توصیه های وی، برای اقدامات بعدی جهت اطمینان از پایبندی به هنجارهای حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران استفاده خواهد کرد.
۴. وی چه توصیه ای می کند؟
بند ۷۴: توصیه می کند که دولت جمهوری اسلامی عدم تناسب و تناقضات در حاکمیت قانون و همچنین مصونیت نهادها و افرادی که حقوق بشر را نقض کرده اند، مورد توجه قرار دهد.
بند ۷۵: درخواست می کند که به اختیارات گزارشگر به عنوان فرصتی برای گفتگوی سازنده در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران به جای اقدامی تنبیهی نگریسته شود.
بند ۷۶: توصیه می کند قانونگزاری هایی که تعهدات حقوق بشری کشور را نقض می کنند، مورد بررسی مجدد قرار گیرند.
بند ۷۷: توصیه می کند تعریف دقیقی از جرایم اقدام علیه امنیت ملی به طریقی که امنیت ملی و آزادی بیان تلفیق نشود به عمل آورده شود.
بند ۷۸: توصیه می کند که دولت جمهوری اسلامی برای جلوگیری از تبعیض جنسیتی، قومی، یا مذهبی در زندگی اجتماعی تلاش کند و از آزادی انجمن ها و آزادی بیان حمایت کند.
بند ۷۹: توصیه می کند یک بررسی دقیق از موارد نقض حقوق زندانیان از ادعاهای مربوط به شکنجه تا نقض حقوق مربوط به روند دادرسی به عمل آید و نیاز به تحقیقات مستقل مربوط به خشونت های انتخاباتی بعد از ۱۳۸۸ و آزادی فوری زندانیان سیاسی و عقیدتی را تکرار می کند.
بند ۸۰: توصیه می کند توقف [اجرای] حکم اعدام تا انجام محاکمهی عادلانه برای متهمان تضمین شود و مصرانه از دولت جمهوری اسلامی می خواهد محدود کردن مجازات اعدام و ممنوعیت سنگسار را در نظر داشته باشد.
بند ۸۱: توصیه می کند که اقداماتی نسبت به ایجاد یک نهاد ملی برای بررسی موارد نقض حقوق بشر و پرداخت خسارت به قربانیان، انجام شود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد:
آزادی بیان و حق دسترسی به اطلاعات (بند ۲۲-۱۰)، نگاه کنید به:
مهر انگیز کار در مقاله سال ۱۳۸۴ خود با عنوان موانع قانون اساسی: حقوق بشر و دموکراسی در ایران، به بررسی موانع آزادی بیان در چارچوب گفتمان سیاسی در ایران پرداخته است.
آزادی اجتماعات و انجمن (بند ۲۵-۲۳)، نگاه کنید به:
یک سال بعد: ادامه سرکوب در ایران به بررسی ادامه سرکوب خشونت آمیز مخالفان در پی اعتراضات انتخابات ۱۳۸۸ می پردازد.
مدافعان حقوق بشر (بند ۲۸-۲۶)، نگاه کنید به:
به روز رسانی وضعیت محمد صدیق کبودوند در زندان اوین شرایط یک مدافع حقوق بشر کرد را که از دهم تیرماه ۱۳۸۶ در زندان است روشن می سازد. گزارش ۹۸ صفحه ای مرکز اسناد حقوق بشر ایران – حاشیه نشین ها : دستگیری، زندان و اعدام فعالان کرد در ایران امروز در مورد هدف قرار دادن، بازداشت و ارعاب فعالان حقوق بشر در مناطق کردنشین ایران بحث می کند.
آزادی مذهب (بند ۳۹-۲۹)، نگاه کنید به:
دانیال شهری، فرزند خانواده ای که به مسیحیت گرویده اند، در مورد زندانی شدن و بازجویی اش توضیح می دهد.
جنایت علیه بشریت استدلال می کند که برخورد جمهوری اسلامی با اقلیت بهایی خود به منزله جنایت علیه بشریت است.
اجرای عدالت (بند ۴۴-۴۰)، نگاه کنید به:
مصاحبه با شیرین عبادی که در آن برندهی ایرانی جایزه صلح نوبل در مورد موانعی که وکلای حقوق بشر در ایران مواجه میشوند، بحث می کند.
به گفتهی ایشان: نقض حقوق بشر اقلیت کرد در ایران، اعمال شکنجه ی جمهوری اسلامی برای اقرار گرفتن و بی توجهی رژیم به طی مراحل دادرسی در آزار و اذیت فعالین کرد ایرانی را بیان می کند.
حق برخورداری از آموزش و پرورش (بند ۶۲-۶۰) نگاه کنید به :
شهادتنامهی سارا، استاد علوم سیاسی، در مورد محدودیت در آموزش، کمک هزینه ی دانشگاهی و نشر در ایران است.
کنفرانس مطالعات ایرانی که اعمال محدودیت در آزادی علمی در ایران را نشان می دهد، به تهدید محققان در جمهوری اسلامی برای جلوگیری از شرکت در یک کنفرانس دانشگاهی اشاره می کند.
جامعه عرب (بند ۶۶-۶۳) نگاه کنید به:
از سرگیری شکنجه ی زندانیان سیاسیِ عرب اهوازی از خلف آباد (رامشیر) در خوزستان پس از صدور حکم اعدام شرایط پنج زندانی از جامعه عرب را نمایان می سازد.
حقوق کودک (بند۷۳-۷۰) نگاه کنید به:
جنایت علیه کودکان در ایران– در این تفسیر اخیر مرکز اسناد حقوق بشر ایران، وکیل دادگستری محمد مصطفایی به بررسی پروندهی سه کودک که به مرگ محکوم شده و اعدام شدند و استانداردهای مسئولیت کیفری در موارد مجازات اعدام مربوط به نوجوانان می پردازد.
